Bazat e Programimit - Java 2

Përsëritje

Çfarë është programi?
Çfarë është gjuha programuese?

–

Programi - varg urdhërash që ekzekutohen nga kompjuteri.
Gjuha programuese - sintaksa dhe rregullat për shkruarjen e programeve.

Çfarë është main?

–

main është pika hyrëse e programit.

int main() {
  return 0;
}

Çfarë quajmë bllok të kodit dhe si shënohet?

–

Bllok të kodit e quajmë vargun e urdhërave të mbështjellur me kllapa gjarpërore.

{
  urdher;
  urdher;
  urdher;
}

Të shpjegohet ky program:

#include <iostream>
using namespace std;

int main() {
  cout << "Pershendetje" << endl;
  return 0;
}

Detyrë: Të krijohet një projekt i ri dhe të shkruhet programi i cili shfaq këtë tekst në ekran:

Përshëndetje!

Po mësojmë gjuhën programuese "C++".

Ndihmesë: karakteri ë shkruhet \x89

"\x89"

–

#include <iostream>
using namespace std;

int main() {
  cout << "P\x89rsh\x89ndetje!"
       << endl
       << endl
       << "Po m\x89sojm\x89 gjuh\x89n programuese \"C++\".";
  return 0;
}

Tipet dhe Variablat

Rikujtim: Kompjuteri të dhënat i ruan në formë binare - vargje të njësheve dhe zerove.

Biti (bit) - shifra 0 ose 1.
Bajti (byte) - vargu i 8 bitave.

–

Shembull: Numri $25$ në formë binare shkruhet:

\[25_{10}=00011001_2\]

Kemi disa lloje të të dhënave:

Tipet numerike.
Tipi i vërtetësisë - boolean.
Tipet tekstuale - karakteret dhe stringjet.
Tipet komplekse.

Tipet numerike

Ndahen në dy kategori kryesore:

Numrat e plotë - integer
Numrat me presje - floating-point

Numrat e plotë (integer) me shenjë:

Tipi	Madhësia	Vlerat
`char`	1 bajt	`-128` deri `127`
`short int`	2 bajt	`-32768` deri `32767`
`int`	4 bajt	`-2147483648` deri `2147483647`
`long int`	4 bajt	`-2147483648` deri `2147483647`
`long long int`	8 bajt	`-9223372036854775808` deri `9223372036854775807`

Numrat e plotë (integer) pa shenjë:

Tipi	Madhësia	Vlerat
`unsigned char`	1 bajt	`0` deri `255`
`unsigned short int`	2 bajt	`0` deri `65535`
`unsigned int`	4 bajt	`0` deri `4294967295`
`unsigned long int`	4 bajt	`0` deri `4294967295`
`unsigned long long int`	8 bajt	`0` deri `18446744073709551615`

Numrat me presje - floating-point

Tipi	Madhësia	Preciziteti
`float`	4 bajt	7 shifra
`double`	8 bajt	15-16 shifra
`long double`	16 bajt	28-29 shifra

Shpesh përdorën këto terme:

Single-precision - për float.
Double-precision - për double.

Tipi i vërtetësisë

Ka vetëm dy vlera - saktë/pasaktë, po/jo, 1/0.

Tipi	Madhësia	Vlerat
bool	1 bajt	`true` ose `false`

Tipet tekstuale

Emri	Madhësia
char	1 bajt
char16_t	2 bajt
char32_t	4 bajt
string	Pacaktuar

String paraqet vargun e karaktereve deri te karakteri terminues \0

0	1	2	3	4
`'D'`	`'i'`	`'t'`	`'a'`	`'\0'`

Tipet komplekse

Strukturat dhe klasat e librarisë standarde.
Tipet që i definojmë vet (në të ardhmen).

Prej gjithë këtyre tipeve, më së shpeshti do të përdorim:

int - kur na nevojitet numër i plotë.
double - kur na nevojitet numër me presje.
bool - kur duhet ta ruajmë ndonjë fakt.

Variablat

Përmes variablave “mbajmë në mend”.

Variabla ka tipin dhe emrin.

<tipi> <emri> [= <vlera fillestare>];

Variablat i kemi të njohura nga shkencat tjera:

\[F = ma\] \[v = \frac{s}{t}\] \[y = 2x + 3\]

Deklarimi i variablave:

int variabla;

Nëse dëshirojmë ta inicializojmë me vlerë fillestare:

int variabla = 42;

Programi “rezervon” hapësirë për ta ruajtur këtë të dhënë.

Shembull:

nr_studenteve është numër i plotë (int), dhe paraqet numrin e studentëve prezent në sallë.

int nr_studenteve = 14;

cout << nr_studenteve; // Çfarë na shfaqet?

Variablave ia lëmë emrin sipas dëshirës, me kushtin që nuk është fjalë kyçe e gjuhës programuese, psh. int, float, etj.

int mosha;
double nota_mesatare;
bool eshte_student;
string emri;

Kur kemi disa variabla, mund t’i deklarojmë në një urdhër të vetëm:

int a, b, c;
double x, y;

Variablat mund t’i lexojmë nga tastiera:

int a, b;

cout << "Shtypni vleren a: ";
cin  >> a; // Lexojmë nga standard input.
cout << "Shtypni vleren b: ";
cin  >> b; // Lexojmë nga standard input.
cout << "Keni shtypur a=" << a << " dhe b=" << b << endl;

Programi “mban në mend” numrat $a$ dhe $b$.

Detyrë: Të shkruhet programi i cili lexon 3 numra të plotë dhe pastaj i shfaq ata.

Jepni vleren a: 15
Jepni vleren b: -2
Jepni vleren c: 3

Keni shtypur vlerat:
a = 15
b = -2
c = 3

–

#include <iostream>
using namespace std;

int main() {
  int a, b, c;

  cout << "Jepni vleren a: ";
  cin  >> a;
  cout << "Jepni vleren b: ";
  cin  >> b;
  cout << "Jepni vleren c: ";
  cin  >> c;

  cout << endl << "Keni shtypur vlerat:" << endl;

  cout << "a = " << a << endl
       << "b = " << b << endl
       << "c = " << c << endl;

  return 0;
}

Shprehjet

Gjithçka që ka vlerë dhe tip quhet shprehje.

15      // Shprehje e tipit int.
x + 1.5 // Shprehje e tipit double.
"Tung"  // Shprehje e tipit char[] (string).
true    // Shprehje e tipit bool.

Ky definicion na duhet në vazhdim.

Operatorët

Përmes operatorëve kryejmë llogaritje të ndryshme.

Operatori i shoqërimit (assignment)

Llogarit shprehjen nga ana e djathtë dhe e vendos në shprehjen e anës së majtë.

int a, b;
a = 25; // Vendos 25 (ana e djathtë) në a (ana e majtë)
b = a;  // Vendos a (ana e djathtë) në b (ana e majtë)

Shënohet me simbolin = (baraz)

Shprehja e anës së majtë dhe e anës së djathtë duhet ta kenë tipin e njëjtë.

int a;
a = 25;     // Ok.
a = "Tung"; // Nuk ka kuptim.

Disa shprehje nuk mund të vendosën në anën e majtë:

2 = 1 + 5 // Nuk ka kuptim!

LValue - shprehjet të cilat mund të paraqiten në anën e majtë - zakonisht variablat.
RValue - shprehjet që mund të paraqiten në anën e djathtë - shprehjet matematikore, variablat që kanë vlerë, rezultatet e funksioneve, etj.

Analizojeni kodin në vijim:

int a;
a = 3;
cout << a << endl;
a = a + 1;
cout << a << endl;

Na shfaqet:

3
4

Pse?

a = 3;
a = a + 1;
// a == 4

\[\underbrace{a}_{\text{Ana e majtë}} \leftarrow \underbrace{a + 1}_{\text{Ana e djathtë}}\]

Llogaritet shprehja e djathtë:

\[\begin{array}{rl} a &\leftarrow \overbrace{a}^{3} + 1 \\ a &\leftarrow 3 + 1 \\ a &\leftarrow 4 \end{array}\]

Shembull: Është dhënë vlera $a=21$, ndërsa vlera $b$ duhet të jepet nga tastiera. Të llogaritet vlera $c=a+b$ dhe të shfaqet në ekran.

#include <iostream>
using namespace std;

int main() {
  int a = 21;
  int b;
  int c;

  cin >> b; // Vlera b lexohet nga tastiera.
  c = a + b;

  cout << "Vlera e a+b eshte: " << c << endl;
  return 0;
}

Operatorët aritmetikor

double a = 10.0;
double b = 4.0;

Veprimi	Operatori	Shprehja	Rezultati
Mbledhja	`+`	`a + b`	`14.0`
Zbritja	`-`	`a - b`	`6.0`
Shumëzimi	`*`	`a * b`	`40.0`
Pjesëtimi	`/`	`a / b`	`2.5`
Modulimi	`%`	`a % b`	`2.0`

Shumëzimi dhe pjesëtimi kanë përparësi ndaj mbledhjes dhe zbritjes.

int a = 2 + 2 * 2;
cout << a;

Na shfaqet:

Përmes kllapave mund të caktojmë përparësi tjetër të operatorëve.

int a = (2 + 2) * 2;
cout << a;

Na shfaqet:

Detyrë: Të shkruhet programi i cili lexon 3 numra me presje dhe llogaritë mesatarën e tyre.

Jepni vleren a: 3.2
Jepni vleren b: 6
Jepni vleren c: 1.3

Vlera mesatare: 3.5

–

#include <iostream>
using namespace std;

int main() {
  double a, b, c, m;

  cout << "Jepni vleren a: ";
  cin  >> a;
  cout << "Jepni vleren b: ";
  cin  >> b;
  cout << "Jepni vleren c: ";
  cin  >> c;
  cout << endl;

  m = (a + b + c) / 3.0;
  cout << "Vlera mesatare: " << m << endl;

  return 0;
}

Detyrë: Të lexohen nga tastiera brinjët e drejtkëndëshit, pastaj të llogariten perimetri dhe sipërfaqja (në variabla), dhe të shfaqen në ekran.

Jepni brinjen a: 5
Jepni brinjen b: 3
Perimetri i drejtkendeshit: 16
Siperfaqja e drejtkendeshit: 15

Kujtesë: $\;S=ab,\; P=2(a+b)$

–

#include <iostream>
using namespace std;

int main() {
  int a, b, S, P;

  cout << "Jepni brinjen a: ";
  cin  >> a;
  cout << "Jepni brinjen b: ";
  cin  >> b;

  P = 2 * (a + b);
  S = a * b;

  cout << "Perimetri i drejtkendeshit: " << P << endl;
  cout << "Siperfaqja e drejtkendeshit: " << S << endl;

  return 0;
}

Funksionet matematikore

Kur e përfshijmë headerin <math.h>, na mundësohet thirrja e funksioneve matematikore sikur:

Funskioni	Emri	Shembull	Interpretimi
Rrënja katrore	`sqrt`	`sqrt(16)`	$\sqrt{16}$
Ngritja në fuqi	`pow`	`pow(2, 4)`	$2^4$
Sinusi	`sin`	`sin(0)`	$\sin{(0_\text{rad})}$
Kosinusi	`cos`	`cos(3.14)`	$\cos{(\pi_\text{rad})}$

Dhe tjera…

Detyrë: Janë dhënë vlerat reale $a=2.0,\;b=3.5,\;c=1.2$.

Të llogariten shprehjet:

\[\begin{array}{rlcr} 1) & a + 2c - \frac{7}{9}b & \Rightarrow & 1.67 \\ 2) & a + 2(1.1 + b) - c & \Rightarrow & 10 \\ 3) & b^a - 2c & \Rightarrow & 9.85 \\ 4) & \sqrt{\frac{a^2 + b^2}{c + 1}} & \Rightarrow & 2.71 \\ \end{array}\]

–

#include <iostream>
#include <math.h>
using namespace std;

int main() {
  double a = 2.0;
  double b = 3.5;
  double c = 1.2;

  cout << a + 2 * c - 7.0 / 9.0 * b << endl;
  cout << a + 2 * (1.1 + b) - c << endl;
  cout << pow(b, a) - 2 * c << endl;
  cout << sqrt((pow(a, 2) + pow(b, 2)) / (c + 1)) << endl;

  return 0;
}

Konstantet

Ndonjëherë vlera e variables është fikse dhe nuk ndryshon asnjëherë.

Këto quhen konstante dhe shkruhen duke ia shtuar fjalën const përpara deklarimit të variablës:

const double pi = 3.14;
const int a = 4;

Detyrë: Të gjendet sipërfaqja dhe perimetri i rrethit, nëse rrezja $r$ jepet nga tastiera. Vlera e PI ($\pi$) të deklarohet si konstante.

Jepni vleren e rrezes: 3
Perimetri i rrethit: 18.84
Siperfaqja e rrethit: 28.26

Kujtesë: $\;P=2\pi r,\; S=\pi r^2,\;\pi\approx 3.14$

–

#include <iostream>
#include <math.h>
using namespace std;

int main() {
  const double pi = 3.14;
  double r, P, S;

  cout << "Jepni vleren e rrezes: ";
  cin >> r;

  P = 2 * pi * r;
  S = pi * pow(r, 2);

  cout << "Perimetri i rrethit: " << P << endl;
  cout << "Siperfaqja e rrethit: " << S << endl;

  return 0;
}

Operatorët shkurtesë

Shpesh kemi nevojë ta zmadhojmë ose zvogëlojmë një variabël për një vlerë të caktuar.

Shkurtesa	Kuptimi
`a += x`	`a = a + x`
`a -= x`	`a = a - x`
`a *= x`	`a = a * x`
`a /= x`	`a = a / x`
`a %= x`	`a = a % x`

Shembull

int a = 7;
int b = 2;
a += b; // Rrite a per b.
b -= 1; // Zvogeloje b per 1.
cout << "Vlera e a: " << a << endl;
cout << "Vlera e b: " << b << endl;

Shfaqet:

Vlera e a: 9
Vlera e b: 1

Shkurtesat për inkrement dhe dekrement.

Shkurtesa	Kuptimi
`a++`	Ktheje `a`, pastaj rrite për `1`.
`++a`	Rrite `a` për `1`, pastaj ktheje.
`a--`	Ktheje `a`, pastaj zvogëloje për `1`.
`--a`	Zvogëloje `a` për `1`, pastaj ktheje.

Shembulli 1: a++

int a = 5;
cout << "Para inkrementimit: " << a << endl;
cout << "Gjate inkrementimit: " << a++ << endl;
cout << "Pas inkrementimit: " << a << endl;

Shfaqet:

Para inkrementimit: 5
Gjate inkrementimit: 5
Pas inkrementimit: 6

Shembulli 2: ++a

int a = 5;
cout << "Para inkrementimit: " << a << endl;
cout << "Gjate inkrementimit: " << ++a << endl;
cout << "Pas inkrementimit: " << a << endl;

Shfaqet:

Para inkrementimit: 5
Gjate inkrementimit: 6
Pas inkrementimit: 6

Detyrë: Të deklarohet variabla $shuma=0$, dhe të lexohen pesë numrat e ardhshëm nga tastiera. Secili numër i lexuar t’i shtohet shumës.

Jepni numer: 3
Jepni numer: 1
Jepni numer: 2
Jepni numer: 7
Jepni numer: 4
Totali: 17

–

#include <iostream>
using namespace std;

int main() {
  int shuma = 0;
  int numri;

  cout << "Jepni numer: ";
  cin >> numri;
  shuma += numri;

  cout << "Jepni numer: ";
  cin >> numri;
  shuma += numri;

  cout << "Jepni numer: ";
  cin >> numri;
  shuma += numri;

  cout << "Jepni numer: ";
  cin >> numri;
  shuma += numri;

  cout << "Jepni numer: ";
  cin >> numri;
  shuma += numri;

  cout << "Totali: " << shuma << endl;

  return 0;
}

Detyra shtesë

Detyrë: Të lexohen numrat e plotë $a$ dhe $b$ nga tastiera, dhe pastaj t’iu ndërrohen vlerat mes veti.

Shtypni a: 10
Shtypni b: 3
Para nderrimit:
a = 10, b = 3
Pas nderrimit:
a = 3, b = 10

–

#include <iostream>
using namespace std;

int main() {
  int a, b, temp;

  cout << "Shtypni a: ";
  cin  >> a;
  cout << "Shtypni b: ";
  cin  >> b;

  cout << "Para nderrimit:"
       << "a = " << a
       << ", b = " << b << endl;

  temp = a;
  a = b;
  b = temp;

  cout << "Pas nderrimit:"
       << "a = " << a
       << ", b = " << b << endl;

  return 0;
}

Detyrë: Të llogaritet hipotenuza e trekëndëshit nëse katetet $a$ dhe $b$ jepen nga tastiera.

Shtypni a: 4
Shtypni b: 3
Hipotenuza e trekendeshit me katetet a=4 dhe b=3 eshte c=5.

Kujtesë: $\;c=\sqrt{a^2+b^2}$

–

#include <iostream>
#include <math.h>
using namespace std;

int main() {
  double a, b, c;

  cout << "Shtypni a: ";
  cin  >> a;
  cout << "Shtypni b: ";
  cin  >> b;

  c = sqrt(pow(a, 2) + pow(b, 2));

  cout << "Hipotenuza e trekendeshit me katetet a="
       << a << " dhe b=" << b << " eshte c=" << c << endl;

  return 0;
}

Detyrë: Të shkruhet programi që bën konvertimin nga Celsius në Fahrenheit. Vlera në Celsius lexohet nga tastiera.

Te jepet vlera ne Celsius: 25
Vlera ne Fahrenheit: 77

Kujtesë: $\;F=\frac{9}{5}C + 32$

–

#include <iostream>
using namespace std;

int main() {
  double celsius, fahrenheit;

  cout << "Te jepet vlera ne Celsius: ";
  cin  >> celsius;

  fahrenheit = 9.0 / 5.0 * celsius + 32.0;
  cout << "Vlera ne Fahrenheit: " << fahrenheit << endl;

  return 0;
}

Detyrë: Të shkruhet nga një program për secilën formulë më poshtë.

\[F = ma \tag{1}\] \[v = \frac{s}{t} \tag{2}\] \[E = mc^2 \tag{3}\] \[y = -5\times\sqrt{2x^2 + 3} \tag{4}\]

–

(1)

#include <iostream>
using namespace std;

int main() {
  double F, m, a;

  cout << "Jepni m: ";
  cin  >> m;
  cout << "Jepni a: ";
  cin  >> a;

  F = m * a;
  cout << "F = " << F << endl;

  return 0;
}

–

(2)

#include <iostream>
using namespace std;

int main() {
  double v, s, t;

  cout << "Jepni s: ";
  cin  >> s;
  cout << "Jepni t: ";
  cin  >> t;

  v = s / t;
  cout << "v = " << v << endl;

  return 0;
}

–

(3)

#include <iostream>
#include <math.h>
using namespace std;

int main() {
  const double c = 3e8;
  double E, m;

  cout << "Jepni m: ";
  cin  >> m;

  E = m * pow(c, 2);
  cout << "E = " << E << endl;

  return 0;
}

–

(4)

#include <iostream>
#include <math.h>
using namespace std;

int main() {
  double x, y;

  cout << "Jepni x: ";
  cin  >> x;

  y = -5 * sqrt(2 * pow(x, 2) + 3);
  cout << "y = " << y << endl;

  return 0;
}

Printo faqen | Hap slajdet | Printo slajdet | Kthehu lart

edongashi Shënimet e ushtrimeve

Bazat e Programimit - Java 2

Përsëritje

Tipet dhe Variablat

Tipet numerike

Tipi i vërtetësisë

Tipet tekstuale

Tipet komplekse

Variablat

Shprehjet

Operatorët

Operatorët aritmetikor

Funksionet matematikore

Konstantet

Operatorët shkurtesë

Detyra shtesë